نظریه مهندسی اجتماعی ،نگرشی نو به تحقق پذیری در طرح های شهری با الگوی شمسه نوسازی

Authors

بهمن ادیب زاده

دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهیدبهشتی

abstract

موضوع برخورد با بافت های فرسوده و سامان دهی آن طی سال های اخیر به مسئله اصلی شهرسازی و معماری کشور تبدیل شده است و طرح های سامان دهی ، نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده دراین سال ها فزونی گرفته است. این طرح ها در عین دارار بودن مبانی نظری قابل قبول و همگام با مفاهیم روز جهانی ، کارایی شان را از دست داده اندو فاقد چارچوب و ضمانت های اجرایی هستند. پرسشی که در این میان مطرح می شود دلایل ناکامی و راه حل های تحقق پذیری طرح های شهری است و این که آیا راه کارهای جدیدتر و یا بومی برای اجرایی شدن طرح های شهری وجود دارد؟ انگیزه و تالیف این مقاله حول سه محور به این شرح است : 1) موضوع بافت های فرسوده شهری نه تنها مسئله اصلی پایتخت ، بلکه مشکل شهرهای دیگر کشور نیز هست و به مسئله ای ملی تبدیل شده و اکنون بیش از هر وقت دیگر نیازمند یک نظریه شهرسازی مشارکتی ا ست ، زیرا به رغم تهیه طرح های مختلف طی سالیان گذشته عملا این طرح ها در مرحله اجرا متوقف شده و در صورت انجام نیز به صورت موردی و محدود بوده و قابل تعمیم به سایر مناطق نبوده است 2) یک دهه تجارب نظری و عملی نگارنده در حوزه مدیریتی شهرداری منطقه یک(شمیران ) می تواند برای مدیران و محققان دیگر مناطق شهری یک تجربه علمی و عملی برای دستیابی به الگوهای ساخت و ساز سالم در محلات و شهرهای وطن اسلامی شود. 3) عرضه تلخ و شیرین های تجربی می تواند سبب پایه گذاری مسیری صالح برای نسل جوان متخصص ، دانشجویان و محققان این رشته باشد تا از این رهگذر توان خلق اثر در نسل جوان افزایش یابد . اکنون پس از یک دهه تجربه شهرسازی کشور فرصتی مناسب برای تبادل نظرها و تجربیات در حوزه مطالعات نظری ، برای پی ریزی نظریه شهرسازی مشارکتی در سامان دهی بافت های فرسوده شهری فر اهم آمده است. نظریه پیشنهادی دراین تحقیق مبتنی بر ایده مشارکت مردمی ، از طرح تااجرا است . اعتقاد به مشارکت مردمی و جلب همکاری ساکنان از طراحی تا اجرای طرح های شهری ، ناشی از تجارب ده ساله در روند تهیه طرح های بافت های فرسوده شهری منطقه یک (شمیران ) شامل : آبک ، باغ شاطر ، قیطریه ، چیذر ، دربند ، امامزاده قاسم بین سال های 79 تا 88 است . اندیشه مشارکت مردمی در شهرسازی در یک فرایند علمی نظریه سازی شده و در قالب نظریه « مهندسی اجتماعی » تنظیم شده است . مهندسی اجتماعی به حضور و مشارکت مردم از ابتدای شروع مطالعات طرح سامان دهی تا اتمام آن تاکید دارد و با رویکرد طراحی با همکاری مردم به این موضوع می پردازد. نظریه مهندسی اجتماعی در یکی از بافت های فرسوده شهری در منطقه نوزده شهرداری تهران بین سال های 86 تا 89 به اجرا در آمده است که از نتایج آن می توان به سرعت اجرای کار ، اطمینان خاطر از رضایت گروه های هدف ، اعتمادسازی نسبت به طرح و کاهش معترضین و ارتباط مستمر و موثر بین مردم و مدیریت شهری اشاره کرد. در گام اول این مقاله تاریخچه طرح های شهری و نقش مشارکت مردمی در تحقق این طرح ها در بافت های فرسوده شهری کشور از سال های 1350 تا 1380 بررسی و نقاط قوت و ضعف هر یک از روش های به صورت کاملا مختصر جمع بندی و مطرح می شود. در گام دوم پس از آسیب شناسی روش های نوسازی بافت های شهری ، رویکرد جدید نظریه « مهندسی اجتماعی » در تحقق نوسازی بافت های فرسوده در قالب الگوی « شمسه نوسازی » پیشنهاد می شود. و در گام سوم نتایج عملی و اجرایی مهندسی اجتماعی در محله نعمت آباد تهران بیان خواهد شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تجربه بومی؛ الزامات تحقق پذیری طرح های نوسازی شهری

امروزه در اطلاق صفت «فرسودگی» به بخش‌هایی از کالبد شهر، بین کارشناسان اختلاف‌ نظر وجود دارد و برخی صاحب‌نظران اعتقاد دارند که واژه «فرسوده» به درستی گویای وضعیت این محدوده‌ها نیست. برخی اسناد اخیر عبارت‌هایی از قبیل «نابسامان» یا «نیازمند مداخله» را پیشنهاد می‌کنند. اما فارغ از عنوان مسئله، می‌توان شکل‌گیری بافت‌های فرسوده شهری در ایران را تحت تأثیر چند عامل بررسی کرد :  شکل‌گیری بافت‌های فرسو...

full text

ارزیابی تجربه بومی؛ الزامات تحقق پذیری طرح های نوسازی شهری

امروزه در اطلاق صفت «فرسودگی» به بخش هایی از کالبد شهر، بین کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد و برخی صاحب نظران اعتقاد دارند که واژه «فرسوده» به درستی گویای وضعیت این محدوده ها نیست. برخی اسناد اخیر عبارت هایی از قبیل «نابسامان» یا «نیازمند مداخله» را پیشنهاد می کنند. اما فارغ از عنوان مسئله، می توان شکل گیری بافت های فرسوده شهری در ایران را تحت تأثیر چند عامل بررسی کرد :  شکل گیری بافت های فرسود...

full text

نقش مؤلفه‌های اجتماعی در تحقق نوسازی شهری

امروزه رویکرد اجتماعی به بافت‏های فرسوده، نقطه عطفی در تاریخچه نوسازی و بهسازی این بافت‏ها در کشور به حساب می‌آید. ویژگی‌های اجتماعی خاص بافت‏های فرسوده، ضرورت توجه به ابعاد اجتماعی را دوچندان می‏کند. برنامه‏ریزی مشارکتی تحت عنوان «برنامه‏ریزی با مردم» به جای «برنامه‏ریزی برای مردم» و همچنین «صحبت کردن با مردم» به جای «صحبت کردن در مورد مردم»، رهیافت و نگاهی برای مداخله و ورود به بافت‏های فرسود...

full text

پایش و ارزیابی، الزام تحقق پذیری طرح های توسعه شهری

 نظام برنامه‌ریزی شهری در کشور ما طی دهه‌ گذشته عمدتاً به سمت استفاده از شیوه‌ برنامه‌ریزی راهبردی و انجام طرح‌های توسعه‌ شهری در قالب طرح‌های راهبردی-ساختاری گام برداشته است. پس از تهیه‌ چند طرح ساختاری جایگزین طرح‌های جامع در چند شهر کشور در سال‌های اخیر و طرح‌هایی از قبیل طرح توسعه‌ گردشگری،‌ شاید بتوان از میان مهم‌ترین و جدیدترین طرح‌هایی که به این شیوه تهیه شده‌اند، به طرح راهبردی-ساختاری ت...

full text

نقش مؤلفه های اجتماعی در تحقق نوسازی شهری

امروزه رویکرد اجتماعی به بافت‏های فرسوده، نقطه عطفی در تاریخچه نوسازی و بهسازی این بافت‏ها در کشور به حساب می آید. ویژگی های اجتماعی خاص بافت‏های فرسوده، ضرورت توجه به ابعاد اجتماعی را دوچندان می‏کند. برنامه‏ریزی مشارکتی تحت عنوان «برنامه‏ریزی با مردم» به جای «برنامه‏ریزی برای مردم» و همچنین «صحبت کردن با مردم» به جای «صحبت کردن در مورد مردم»، رهیافت و نگاهی برای مداخله و ورود به بافت‏های فرسود...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
صفه

جلد ۲۱، شماره ۵۲، صفحات ۰-۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023